دیابت یا مرض قند، بیماری است که به خاطر عدم تولید انسولین توسط پانکراس (لوزالمعده) و یا کارکرد نامناسب آن ایجاد می شود. در بیشتر مواقع به دلیل نبود علائم این سوال وجود دارد که چگونه دیابت را تشخیص دهیم؟ انسولین نام هورمونی است که قندخون را تبدیل به انرژی برای سلول ها می کند. دانشمندان هنوز در نیافته اند که به صورت قطعی چه اختلالی سبب به وجود آمدن این بیماری می شود اما عواملی مانند چاقی، ژنتیک، سبک زندگی و… را از عوامل زمینه ساز ابتلا به این بیماری می دانند.
موضوع خطرناک درباره بیماران مبتلا به دیابت این است که خیلی از آن ها از بیماری خود مطلع نیستند و نمی دانند که دیابت دارند. می توانید با دستگاه تست قند خون به صورت دوره ای قند خون خود را تست کنید و تا اگر به این بیماری مبتلا هستید به سرعت متوجه شوید. در ادامه این مطلب قصد داریم به بررسی دیابت و چگونگی تشخیص آن بپردازیم، از این رو در صورتی که مایلید تا با یکی از خاموش ترین بیماری های کشنده آشنا شوید تا انتها با ما همراه باشید.
انواع دیابت
دیابت طبق آخرین یافته های پزشکی به دسته های زیر تقسیم می شود:
دیابت نوع اول
در این نوع دیابت، در بدن هیچ انسولینی تولید نمی شود و قند موجود در خون به سلول ها نمی رسد تا تبدیل به انرژی شود، به این دلیل قند خون بالا می رود و فرد به دیابت مبتلا می شود. 5 تا 10 درصد کسانی که به دیابت مبتلا هستند را دیابتی های نوع 1 تشکیل می دهند. این نوع دیابت معمولا در کودکان و جوانان شایع تر است.
برای تشخیص بهتر دیابت نوع اول بهتر است مقاله نحوه تشخیص دیابت نوع یک را مطالعه کنید تا بتوانید بهتر و زودتر بیماری دیابت را تشخیص دهید.
دیابت نوع دوم
در دیابت نوع دوم انسولین در بدن ترشح می شود اما بدن نسبت به آن مقاوم شده و انسولین تاثیری روی قند خون ندارد، در نتیجه قند خون بالا می رود. وقتی قند خون به سلول ها نرسد، سلول ها انرژی مورد نیاز خود برای سوخت و ساز را دریافت نمی کنند. بعد از این که پیش پزشک بروید ممکن است به تشخیص پزشک نیاز باشد تا انسولین تزریق کنید. بعد از هر بار تزریق بهتر است که سرنگ انسولین خود را تعویض کنید.
دیابت بارداری
برخی از خانم ها در دوران بارداری با افزایش قند خون مواجه می شوند. این افزایش معمولا در بین هفته های 24 تا 28 بارداری رخ می دهد. ابتلا به دیابت بارداری اگرچه خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده را افزایش می دهد اما قطعیتی در آن وجود ندارد، ضمن این که ابتلا به این نوع دیابت به این معنا نیست که شما قبل از بارداری به دیابت مبتلا بوده اید. دیابت بارداری باید کنترل شود تا ریسک ابتلای جنین به دیابت کاهش پیدا کند. کنترل تغذیه در دوران بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است. شما می توانید با مصرف محصولات بدون قند تغذیه خود را کنترل کنید.
پیش دیابت یا دیابت پنهان
بعضی از افراد هستند که قندشان بیشتر از حد طبیعی است اما آنقدر بالا نیست که جز دیابتی ها به حساب بیایند، این گروه از افراد را در این دسته قرار می دهند. افرادی که در مرحله پیش دیابت قرار دارند باید با کنترل رژیم غذایی و سبک زندگی سالم، باید از ابتلای خود به دیابت پیشگیری کنند.
چگونه بیماری دیابت را تشخیص دهیم؟
دیابت با آزمایش خون و بررسی مقدار گلوکز موجود در آن شناسایی می شود. از سه نوع آزمایش برای این کار استفاده می شود.
آزمایش گلوکز پلاسمای ناشتا
این آزمایش معمولا صبح ها به صورت ناشتا (هشت ساعت) انجام می شود. جواب این آزمایش اگر کمتر از 100 باشد نرمال، اگر بین 100-125 باشد پیش دیابت و اگر از 125 بالاتر باشد دیابت است.
آزمایش تصادفی گلوکز پلاسما
این آزمایش بدون نیاز به ناشتا بودن می تواند هر زمانی انجام شود. نتیجه این آزمایش اگر کمتر از 140 باشد نرمال، از 140 تا 199 پیش دیابت و از 199 به بالا دیابت است. این آزمایش با استفاده از دستگاه تست قند خون انجام می شود. بهتر است بعد از استفاده سوزن لنست را عوض کنید.
نکته جالب این است که پیش دیابت قابل برگشت است یعنی شما می توانید با رعایت برخی نکات احتمال ابتلا شدن به دیابت را کم و کمتر کنید
داشتن رژیم غذایی مناسب و حدالامکان دوری از قند های ساده برای مثال استفاده از پودر شیرین‌کننده ساشه‌ای رژیمی به جای شکر
برنامه ورزشی منظم و در صورت نیاز تلاش برای کم کردن وزن
کنترل استرس و دور بود از موقعیت های تنش زا
تست A1c
نام دیگر این آزمایش، هموگلوبین گلیکوزیله است که میانگین گلوکزهای فرد را در دو تا سه ماه گذشته نشان می دهد. قبل از این آزمایش لازم نیست فرد ناشتا باشد. نتیجه این آزمایش اگر کمتر از 5.7 درصد باشد نرمال، بین 6.7 تا 6.4 درصد پیش دیابت و از 6.5 درصد به بالا دیابت است.
تست تحمل گلوکز خوراکی
این آزمایش در چند مرحله انجام می شود، ابتدا یک آزمایش در صبح پس از یک شب ناشتا بودن اندازه گیری می شود، پس از آن یک نوشیدنی شیرین می نوشید و سه مرحله دیگر از شما آزمایش گرفته می شود. نتیجه این آزمایش اگر کمتر از 140 باشد نرمال، از 140 تا 199 پیش دیابت و از 199 به بالا دیابت است. اگر پزشک بالا بودن قند خون شما را دیابت تشخیص دهد ممکن است که برای شما انسولین قلمی تجویز کند. بعد از هر بار استفاده از انسولین قلمی بهتر است که سرسوزن قلم انسولین خود را تعویض کنید.
علائم دیابت
ظهور دیابت معمولا با علائمی همراه است که در صورت بروز آن ها بهتر است به یک پزشک جهت تشخیص و بررسی مراجعه کنید. تاری دید، بی حسی یا گزگز در دست و پا، احساس ضعف و خستگی، افزایش تشنگی، کند بودن روند بهبودی زخم ها، کاهش وزن بی دلیل، تکرر ادرار، عفونت های مکرر بی دلیل و خشک شدن دهان از جمله این علائم هستند
اینها برخی از علائم عمومی دیابت هستند. در صورت داشتن هر یک از علائم بهتر است به پزشک مراجعه کنید و قندخون خود را با خرید دستگاه قندخون آوان اندازه گیری کنید.
در دیابت نوع 1 ممکن است علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، معده درد، عفونت های قارچی یا ادراری ایجاد شود. دیابت نوع 2 ممکن است اصلا علامتی نداشته باشد یا علامتش به قدری شدید نباشد که فرد متوجه آن شود. دیابت بارداری معمولا علامت خاصی بروز نمی دهد و پزشک بین هفته های 24 تا 28 بارداری آزمایش مربوطه را تجویز می کند. همچین دیابت می تواند سبب بروز بیماری فشار خون شود. بهتر است با خرید دستگاه فشارسنج عقربه ای به صورت دوره ای فشار خون خود را اندازه گیری کنید.
عوارض بیماری دیابت نوع 1 و 2
بیماری دیابت، یک بیماری مزمن پیش رونده است و درمان قطعی و کامل برای آن وجود ندارد اما برای کنترل آن درمان هایی هست که می توان با استفاده از آن ها پیشروی بیماری را بسیار کند کرد. انجام این درمان ها ضروری است چرا که بیماری دیابت ممکن است عوارض جبران ناپذیری برای فرد به همراه داشته باشد. از جمله عوارض بیماری دیابت می توان به موارد زیر اشاره کرد.
بیماری هایی نظیر عروق کرونر، درد قفسه سینه، حمله قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا، آترواسکلروز و کلسترول بالا از جمله بیماری های قلبی و عروقی هستند که قند می تواند آنها را بوجود بیاورد یا تشدید کند. می توانید فشار خون خود را با دستگاه فشارسج دیجیتالی اندازه گیری کنید تا از میزان فشار خون خود مطلع شوید.
آسیب های عصبی از جمله سوزن سوزن شدن پا ها.
آسیب کلیه که نهایتا می تواند منجر به نارسایی کلیوی شود.
آسیب های بینایی نظیر آب مروارید و گلوکوم
عفونت های پوستی، اختلال در نعوظ، از دست دادن شنوایی، افسردگی و مشکلات دندانی دیگر امراضی هستند که در صورت عدم کنترل مرض قند در طولانی مدت به سراغ بیماران می آیند.
عوارض بیماری دیابت بارداری
دیابت بارداری هم عوارض خاص خود را دارد، این بیماری می تواند در مادر به پره اکلامپسی منجر شود. پره اکلامپسی به فشار خون بالا، پروتئین اضافی در ادرار و تورم ساق پا می گویند. دیابت بارداری علاوه بر مادر می تواند منجر به آسیب رسیدن به نوزاد هم بشود. وزن بالاتر از حد طبیعی، قند خون پایین و خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در طول زندگی، خطراتی است که از طرف دیابت بارداری نوزاد را تهدید می کند. اندازه گیری قند خون با دستگاه تست قند خون می تواند به شما در کنترل دیابت کمک کند. در نظر داشته باشید که استفاده از نوار قند خون با کیفیت در تشخیص درست میزان قند خون تاثیر چشمگیری دارد.
درمان بیماری دیابت
برای درمان دیابت راه های گوناگونی وجود دارد در مرحله اول ما باید به طور مرتب قندخون خود را اندازه گیری کنیم و نسبت به میزان آن اقدامات لازم را انجام دهیم. این اقدامات عبارت اند از:
- تزریق انسولین
- کاهش وزن
- ورزش کردن
- رژیم غذایی صحیح
- درمان دارویی
هر یک از این روش ها، روشی مؤثر در کنترل و درمان بیماری دیابت هستند که پزشک معالج با توجه به شرایط شما این ها را توصیه میکند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم به بررسی بیماری دیابت، عوارض و راه های تشخیص آن بپردازیم. به یاد داشته باشید که خود درمانی و خود تشخیصی درباره بیماری ها می تواند خطرناک باشد، پس بهتر است در صورت مشاهده هرگونه علائمی به نزد پزشک مراجعه کنید چرا که ممکن است شما به خاطر یک یا دو علامت فکر کنید به دیابت مبتلا هستید اما در واقع اینگونه نباشد.
با آرزوی سلامتی برای شما، امیدواریم با مطالعه این مقاله مطالب مفیدی را کسب کرده باشید و برای سلامتی خود و خانواده تان تلاش کنید. به شما پیشنهاد می کنیم مقاله نحوه تشخیص فشار خون بالا در کودک را مطالعه کنید تا در مورد فشار خون در کودکان نیز اطلاعات مفیدی کسب کنید.
در مورد دیابت پنهان هم مطلب منتشر کنید
با تشکر از توجه شما مخاطب عزیز بله حتما انجام میپذیرد
آیا در دوران بارداری میتوان دیابت را کنترل کرد ؟
بله در دوران بارداری نیز میتوان دیابت را کنترل نمود که هم به شما آسیبی نرسد و هم به نوزاد . البته میتوانید از تغذیه رژیمی بدون قند نیز استفاده کنید
روی جنین تاثیری داره؟
با سلام و تشکر از شما کاربر عزیز، اگر مادر قبل از بیماری دیابت نداشته باشد و تحت نظارت پزشک باشد خیر
آب مروارید میتواند از عوارض دیابت باشد؟
با سلام و تشکر از شما کاربر عزیز، بله دیابت میتواند در مواردی منجر به آب مروارید نیز بشود
دیابت نوع 1 ممکن است باعث معده درد شود؟
با سلام و سپاس از شما کاربر عزیز، بله در مواردی که روند درمان به درستی پیش نرود امکان معده درد وجود دارد
ممکنه باعث عفونت پوستی هم بشه؟
با سلام و عرض ادب خدمت شما کاربر محترم، بله به دلیل اینکه بدن افراد دیابتی در برابر زخم ضعیف بوده و زمان زیادی برای ترمیم زخم نیاز دارد ممکن است عفونت ایجاد شود
دیابت میتونه باعث آب مروارید بشه؟
با سلام و عرض ادب خدمت شما کاربر عزیز، بله بیماری دیابت در صورت کنترل نشدن میتواند باعث آسیب به چشم ها از جمله بیماری آب مروارید شود
دیابت ممکنه باعث افسردگی بشه؟
با سلام و عرص ادب خدمت شما کاربر عزیز، بله در مواردی یکی از عوارض دیابت افسردگی می باشد
سلام برای تشخیص دیابت اندازه گیری قند خون با دستگاه تست قندخون کافی است؟
با سلام و عرض ادب خدمت شما، میتوانید با استفاده از دستگاه قند خون زیگلاس، قندخون خود را اندازه گرفته و برای تشخیص قطعی به پزشک مراجعه کنید.
تکرر ادرار میتونه به دلیل دیابت باشد؟
سلام خدمت شما کاربر محترم، بله یکی از نشانه های دیابت تکرر ادرار است.
کاهش وزن میتواند در کاهش قندخون موثر باشد؟
سلام بله مؤثر است.