روش های تنظیم فشار خون در بدن

کنترل فشارخون میتواند از ابتلا به بسیاری از بیماری ها جلوگیری کند. بیماری فشارخون بنا به دلایل متفاوتی همچون افزایش سن، تغذیه نامناسب، مصرف دخانیات، زمینه ارثی و اضافه وزن و بی تحرکی به وجود می آید. امروزه روش های تنظیم فشارخون در بدن افزایش یافته است مانند ورزش، کاهش وزن، اصلاح سبک زندگی و درمان دارویی برای شناخت اثر دارو های کاهش دهنده فشار خون، در آغاز باید بدانیم فشارخون چگونه به وسیله های دستگاه های مختلف بدن تنظیم می شود. همچنین شما می توانید برای کنترل فشارخون، فشارخون خود را با استفاده از دستگاه فشارسنج اندازه گیری کنید. همچنین میتوانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه  تاثیر تغذیه در فشارخون  مقاله خوراکی های تنظیم کننده فشار خون را هم مطالعه کنید.

نقش دستگاه های مختلف بدن در تنظیم فشارخون

سیستم عصبی : کارکرد قلب و تنگ و گشاد شدن عروق به وسیله سیستم عصبی نباتی که سیستمی خودکار (غیر ارادی) است تنظیم می شود. تنگ و گشاد  شدن عروق نیز به وسیله ی هورمون های گردش خون (آدرنالین و نورآدرنالین) تنظیم می شود که در اینجا سیستم عصبی سمپاتیک. بزرگ ترین نقش را ایفا می کند .

کارکرد قلب : هنگامی که قلب به شدت پمپاژمی کند فشار خون افزایش می یابد .

هرمون ها : هرمون هایی که از کلیه ها و غدد فوق کلیوی تشریح می شوند روی فشار خون نیز تاثیر میگذارند .

آب و نمک : آب و نمک به وسیله  کلیه ها تنظیم می شوند. اگر فشار خون پایین باشد، کلیه ها مقدار بیشتری آب و نمک را جذب می کنند ( باعث جذب بیشتر میشوند )

تنگ و گشاد شدن عروق : تنگ و گشاد شدن عروق کوچیک خونی بدن، واکنشی در قالب پمپاژ قلب است .هرچه عروق گشاد تر شوند فشار خون پایین تر می رود .

اثر دارو های کاهش دهنده فشار خون

 برای کاهش فشارخون پزشکان داروهای مختلفی را تجویز میکنند. دارو های هیپرتانسیون را می توان بر اساس اثر آنها به پنج گروه تقسیم نمود :

1-شما با استفاده از خرید دستگاه فشارخون و دارو هایی که روی سیستم مرکزی مغز اثر می گذارند می توانید فشارخون خود را به خوبی کنترل کنید. این دارو ها روی نقاطی از مغز تاثیر می گذارند که در افزایش فشار خون موثرند و به این وسیله سبب گشاد شدن عروق خونی و درنتیجه کاهش فشار خون میگردند.

2- بتالوکرها (مسدود کننده های بتا) : این دارو ها بامسدود کردن محل  اثر آدرنالین روی گیرنده های بتا، ضربان و عملکرد قلب را کاهش می دهند که در نتیجه آن فشار خون کاهش می یابد .

3- دارو هایی که برسیستم هورمونی اثر می گذارند. این داروها با جلو گیری از هورمون های افزایش دهنده فشار خون باعث گشاد شدن عروق می شوند .

4- دیورتیک ها (دارو های ادرار آور).این دارو ها با افزایش دفع سدیم و ادرار، در  ابتدا باعث کاهش میزان خون در عروق و سپس کاهش فشار خون می شود. در طولانی مدت نیز با کاهش میزان سدیم کل بدن، فشار خون را پایین نگه می دارند به همین دلیل به آنها “SeIURiCan”گفته می شود.

5-دارو هایی که با گشاد کردن عروق سبب کاهش فشار خون می شوند .

دارو های زد افزایش فشار خون (دارو های ضد هیپر تانسیون )

1-دارو های موثر برسیستم اعصاب مرکزی

2- بتابلو کر ها( مسدود کننده های بتا )

3-دارو های باز دارنده سیستم های هرمونی

4-دیور تیک ها (دارو های مدر یا ادرار آور )

5-دارو های گشاد کننده عروق

دیورتیک ها (دارو های مدر یا ادرار آور )

دیور تیک ها دو گروهند :

1-دارو های ادرار آور که سبب دفع پتاسیم می شوند .

2-گروهی که پتاسیم را جذب می کنند .پتاسیم نیز همانند سدیم در نمک طعام موجود می باشد . یک یون است که به مقدار مشخصی در خون وجود دارد.

نتایج تحقیقات علمی متعدد ثابت کرده است که استفاده از دستگاه فشارسنج بازویی سخنگو و دیور تیک ها در کنترل فشار خون موثر بوده است. اولین تحقیقات علمی و با موضوع درمان فشار خون  بیشتر درمورد برسی اثر دیور تیک ها بوده است . امروزه درمان فشار خون اکثرا با دارو های ترکیبی حاوی مقدارکمی دیور تیک صورت می گیرد .

دیورتیک هایی که سبب دفع پتانسیم می شوند :

این دارو ها در آغاز با افزایش دفع ادرار باعث کاهش فشار خون می شوند اما در صورت مصرف طولانی مدت، با کاهش مقاومت عروقی فشار خون را پایین می آورند اثر این دارو ها اکثرا 24 ساعته می باشد به همین دلیل ،کافی است یک بار درروز (صبح ها) مصرف شود. پس از قطع مصرف اثر این دارو چند روزی در بدن باقی می ماند. در اختلالات شدید کلیوی ،حساسیت به سولفونامید ها و سیروز شدید کبدی نباید از دیور تیک ها  استفاده گردد .

عوارض جانبی دیورتیک ها :

مصرف این نوع دیور تیک ها باعث کاهش پتانسیم خون و نیز افزایش اسیداوریک و قند خون می شود .

دیور تیک هایی که پتاسیم را ذخیره می کنند:

اثر این دیور تیک ها نسبت به گروه قبلی , ضعیف تر است . این دیور تیک ها نیز ادرار آورند و سبب دفع آب می شوند . اما اجازه  نمی دهند پتاسیم بیشتری از دست برود. اثر اولیه این دارو بعد از تقریبا 5روز مصرف ظاهر می شود. دارو های دیورتیک ذخیره کننده پتاسیم اغلب  همراه با دیور تیک های دفع کننده پتاسیم مصرف می شوند تا پتاسیم بیشتری از بدن دفع نشود . دیورتیک های ذخیره کننده پتاسیم را نباید هنگام محدودیت عملکرد کلیه استفاده نمود .

عوارض جانبی :

مصرف این نوع دیورتیک ها باعث افزایش پتاسیم در خون و هایپرکالمی می شود.

مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژویو تانسین

ماده ای به نام “آنژویو تانسین 2″در بدن تولید و باعث افزایش فشارخون می شود. این مهار کننده ها مانع تولید آنژیوتانسین 2 و باعث  کاهش فشار خون می شوند .علاوه بر این در درمان ضعف ماهیچه های قلب (کاهش فعالیت قلب ) نیز از این دارو استفاده می گردد .

عوارض جانبی : سرفه های خشک (که اکثرا موقتی است ) عارضه های پوستی اختلالات چشایی و تورم حلق زبان تحقیقات جدید نشان داده که ACE-Inhibitors به طور موثری سکته قلبی و مغزی را کاش می دهند .

آنژیو تانسین –ATآنتا گونیست ها و آلیس کردن

آنژتانسین 2، با تاثیر روی گیرنده آنژیو تانسین سلول های ماهیچه ای عروق فشار خون را افزایش می دهند . گیرنده های آنژیو تانسیون –آنتاگونیست و نیز آنژیوتانسین 2-آنتاگونیست (گیرنده های مهار کننده ) مانع اثر آنژیوتانسین 2 روی گیرنده ها می شوند و به این وسیله فشار خون را کاهش می دهند .با برسی نتایج تحقیقی که در سال 2002 منتشر شد به نظر می رسد اثرات و عوارض جانبی این گیرنده ها همانند ACE-Inhibitors ها باشند( البته به ندرت ).

“آلیس کرین(“(Aiiskiren با تاثیر روی سیستم رنین –آنژیون تانسین – آلدسترون , و در آغاز تولید آنژیون تانسین 2 اثر می گذارد . با تاثیر مستقیم ور رنین , از تبدیل آنژیوتانسینوژن به  آنژیو تانسین 2 جلو گیری می کند . ACE-Inhibitorsها از تولید آنژیو تانسین 2 جلو گیری می کند .RASS بادخالت آغاز فرایند، از تولید آنژیو تانسین 2 جلو گیری می کنند .پژوهش های  دراز مدتی باید صورت گیرد تا در مورد اثرات آلیس کرین  اظهار نظر قطعی  شود .

مسدود کننده های کلسیم (کلسیم آنتا گونیست ها )

این نوع دارو ها با گشاد کردن عروق , فشار خون را کاهش می دهند . با ورود بیشتر کلسیم به سلول های عروق خونی ,عضلات  رگ های خونی منقبض می شوند . این دارو ها ورود کلسیم را مسدود می کنند و سر انجام باعث کاهش فشار خون می شوند.

عوارض جانبی :  هنگام درمان با کلسیم آنتا گونیست ها ممکن است  ” سردرد , تپش قلب ,گر گرفتگی , و تورم مچ پا ” روی دهند این عوارض بعد از چند روز بوضوح کاهش پیدا می کنند و به تدریج  ,باگذشت زمان به طور کلی از بین می روند در صورت ادامه این علائم ,حتما با پزشک خود مشورت کنید ,شاید دارو های دیگر برای درمان فشار خون شما مفید باشد.

بتابلو کر ها(مسدود کننده های بتا )

بتابلو کرهاروی سیستم اعصاب سمپاتیک اثر می گذارند.این سیستم عصبی عملکرد حیات را  صورت خود کار تنظیم می کند . این عملکرد سمپاتیک باعث افزایش کارکرد قلب ,افزایش ضربان قلب و انقباض عروق خونی می شود که نتیجه آن به افزایش فشار خون می انجامد.بتابلو کر ها مانع اثر اعصاب سمپاتیک می شوند .

گروهی از بتابلو کرها اثر بیشتری روی قلب دارد  و گروهی دیگر نیز روی تمام بدن اثر می گذارند . این خلاف اثر , درصورت مقادیر کمترداور آشکار می شود. بتابلو کر هایی که روی قلب اثر میکنند مهم تر از گروه دیگرند .مدت اثر این دارو ها بین 12تا24 ساعت است به همین دلیل بتابلوکرها باید 1یا 2 بار در روز مصرف شوند. درصورت ضرورت قطع بتابلو کر ها این کار باید به تدریج انجام شود تا بتوان از اثررات سریع اعصاب سمپاتیک جلوگیری نمود.

شایان ذکراست که در شروع درمان، بتابلو گرها را نباید به تنهایی تجویز نمود بلکه باید همراه باسایر دارو ها تجویز گردد.

موارد هشدار دهنده

-برای افرادی که قلب آنها هردقیقه کم تر از 60 بار می زند,  بهتر است از مصرف این دارو اجتناب نمایند!

-در برخی ار موارد اختلال ریتم (در نوار قلب توسط پزشک قابل تشخیص است ) نباید این نوع دارو ها مصرف شوند .

-درموارد آسم یا اختلالات سیستم راهای تنفسی، نباید بتابلوکر تجویز شود زیرا سبب وخامت اختلالات خواهد شد .

عوارض جانبی :بنا به تحقیقات سایت معتبر tandfonline ، بتابلو کرهای انتخابی قلب با دوز های معمول، کم ترین عوارض جانبی را دربر دارند و به ندرت ممکن است سبب “احساس سرما در انگشتان پا ، بی خوابی ,کابوس های شبانه و افسردگی “شوند . مصرف این دارو درمردان به ندرت سبب اختلالات جنسی می شود  همین دلیل نیز ایشان را وادار می دارد تا داروی خود را قطع کنند .باید به این نکته توجه داشته باشید که اگر نتوانید با مصرف دارو های کاهش دهنده فشار خون ,مانع بیماری های ناشی از هیپر تانسیون شوید ,مطمعناٌ مشکلات فراوانی برای قلب , گردش خون ونیزعملکرد قوای جنسی شما به وجود می آید . بر اساس تحقیقات موجود میزان کم بتابلوکر ها ضرری در پی نداشته است.

دیابتی هایی که با انسولین و یا باداروهای پایین آونده قند خون (گلی بن گلا مید ) درمان می شوند باید فقط از بتابلو کر های انتخابی گفته می شود استفاده کنند. افراد دیابتی که با انسولین درمان می شوند و از بتا بلوکر ها نیز استفاده می کنند، علائم متداول کاهش قند خون (هیپو گیلیسمی) را به گونه  دیگر احساس می کنند. البته این امر هیچ دلیلی بر عدم مصرف دارو نیست زیرا اثرمناسب بتابلو کر ها در افراد دیابتی مورد برسی قرار گرفته است. در این مورد پزشکتان اطلاعات بیشتری به شما خواهد داد .

در این مقاله به صورت جامع در مورد روش های تنظیم فشار خون در بدن و کنترل آن صحبت شد امیدواریم پس از خواندن این مقاله به سطح علم و آگاهی شما در این زمینه افزوده شده باشد همچنین در ایم زمینه میتوانید مقاله روش های کاهش و کنترل فشار گردش خون در رگ ها را نیز مورد مطالعه قرار دهید زیرا کسی که مشکل فشار خون داشته باشد نیازمند رعایت و تنظیم آن است. راه های مختلفی نیز برای انجام این کار وجود دارد از جمله استفاده از دارو های گیاهی و عصاره های آن ها . همچنین استفاده از دارو های صنعتی و موارد دیگر . بهتر است شما با استفاده از دستگاه فشارخون دیجیتال به صورت مرتب فشار خون خودتان را تنظیم کنید و از بالا و پایین شدن آن جلوگیری کنید تا همیشه در صحت و سلامت کامل زندگی کنید.