راهنمای درمانی هیپوگلیسمی چیست؟

هیپوگلیسمی مربوط به بیماران دیابتی است. در حالت عادی قند خون ناشتا 70 میلی گرم در هر دسی لیتر است. این حالت باید هشداری برای هیپوگلیسمی در نظر گرفته شود. اما این میزان ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. افرادی که دیابتی ممکن است دچار هیپوگلیسمی شوند. این افراد باید پیوسته قند خون خود با با دستگاه قند خون اندازه گیری کنند.

علائم هیپوگلیسمی

1.  در فردی که هوشیار است و با علائم نوروژنیک مراجعه کرده است، اساس درمان مصرف خوراکی مایعات یا ترکیبات حاوی 20-15 گرم قند است. به عنوان مثال می توان از 240 میلی لیتر شیر و یا 120 سی سی آب میوه نام برد.
2. در بیماری که دچار اختلال هوشیاری است، اساس درمان تزریق وریدی گلوکز هیپرتونیک می باشد.
3. پس از تزریق گلوکز 50 درصد، دکستروز واتر 10 درصد برای حفظ قند خون بالای 100 میلی گرم در دسی لیتر، 10-5 گرم در ساعت تزریق شود.
4.  به محض بالا رفتن سطح هوشیاری فرد میزان قند خون فرد به سرعت با دستگاه قند خون کلورچک اندازه گیری شود.
5. در صورت هیپوگلیسمی اثبات شده و عدم پاسخ به درمان تزریقی گلوکز از نقطه نظر سطح هوشیاری، علت می تواند علت می تواند ادم مغزی باشد، برای کاهش ادم مغزی می توان از تزریق وریدی 2 میلی گرم دگزامتازون هر 6 ساعت استفاده کرد.
6. استفاده از محصولات رژیمی دیابتی می تواند باعث بالا آمدن سطح قند خون تا حد نرمال شود.
7. در بیماران سرپایی که در حالت اختلال هوشیاری هستند و قادر به دریافت خوراکی نمی باشند و بیماران بستری که NPO و دسترس پذیری وجود ندارد، می توان از آمپول گلوکاگون 1 میلی گرم عضلانی یا زیر جلدی استفاده کرد.
8. پدیده های اتوایمیون تحت درمان با کورتیکواستروئید یا پلاسمافرزیس قرار خواهند گرفت.

در مورد هیپوگلیسمی گوارشی یا رادیواکتیو موارد زیر توصیه می شود:

1. امتناع از مصرف الکل و قند های ساده
2. استفاده از غذا های پر پروتئین با کربوهیدرات کم و فیبر فراوان
3. مصرف غذا در وعده های کوچک و فواصل نزدیک، در موارد نادر می توان از ترکیبات آنتی کولینرژیک (آتروپین) و یا مهار کننده های آلفا گلوکوزیداز (آکاربوز) برای بهبودی علایم استفاده کرد.

معاینات بالینی و شرح حال

در ارزیابی بیمارانی که تازه دیابت در آن ها تشخیص داده شده است باید معاینه و شرح حال دقیق گرفته شود. از جمله این ارزیابی می توان شرح حال از کاهش یا تغییرات اخیر وزن، تغییر عادات تغذیه ای، وضعیت فعالیت فیزیکی، ریسک فاکتورهای قلبی (سابقه ی فشار خون، چربی خون، وزن بالا)، سابقه ی عوارض قلبی – دیابتی، سابقه یا افت قند خون، کتواسیدوز دیابتی، و سابقه ی مصرف دارو ها، بررسی هموگلوبین HbAIc هر 3-2 ماه یک بار باید اندازه گیری شود. آنزیم های کبدی، نیز به صورت سالیانه باید چک شوند. در مبتلایان به دیابت نوع 1 میزان TSH نیز باید اندازه گیری شود. شرح حال و معاینه فیزیکی از لحاظ نوع تغذیه و فعالیت فیزیکی، کنترل دیابت و عوارض قلبی عروقی حداقل 3-2 مرتبه در سال باید انجام پذیرد. به بیماران توصیه میکنیم به چشم پزشک مراجعه کنند و هر 3 ماه HbA₁C را اندازه گیری شود و اگر در سطح مورد نظر نبود، میزان انسولین بیمار به تشخیص پزشک  تغییر کند. پزشکان همواره به بیماران دیابتی که انسولین تزریق می کنند توصیه می کنند که بعد از تزریق انسولین، سرنگ انسولین خود را دور بیندازند. ممکن است در لحظه ای که ما دیابت را برای بیمار تشخیص داده ایم بیمار خود دچار عوارض شده باشد که در این حالت، کنترل شدید قند خون، چربی و یا لیزر برای عوارض چشمی را انجام می دهیم از ACE و ARB برای عوارضی مثل نفروپاتی استفاده می کنیم.

رتینوپاتی دیابتی عارضه ای ناشی از دیابت است که به دلیل تغییرات ایجاد شده در رگ های خونی رخ می دهد. پرده شبکیه لایه عصبی در پشت چشم است که در نور را درک می کند و تصاویر را به مغز می فرستد. وقتی عروق خونی در شبکیه آسیب می بیند ممکن است باعث نشست مایع یا خون شده یا منجر به رشد شاخه های عروقی شکننده و کلاف مانند شده و باعث تخریب شبکیه شود در نتیجه تصویری که شبکیه به مغز می فرستد تار شده یا کج و معوج می شود. رتینوپاتی دیابتی یکی از علل اصلی کاهش دید است و کسانی که دیابت درمان نشده دارند 25 برابر شانس بیشتری برای کوری نسبت به افراد عادی دارند. افرادی دیابتی باید به صورت دوره ای به چشم پزشک مراجعه کنند و آزمایش های چکاپ های دوره را انجام دهند. این افراد باید به دقت قند خون خود را اندازه گیری کنند. باید در نظر داشت که اندازه گیری دقیق قند خون با نوار قند خون با کیفیت ممکن است. هر چه طول بیماری دیابت بیشتر باشد احتمال رتینوپاتی دیابتی بیشتر می شود. در نزدیک به 80 درصد کسانی که حداقل 15 سال دیابت دارند مقداری صدمه به عروق شبکیه دیده می شود. در مبتلایان به دیابت نوع 1 (نوع جوانان) احتمال ابتلا به رتینوپاتی دیابتی در سنین پایین تر بیشتر است.

دو نوع اصلی رتینوپاتی وجود دارد:

رتینوپاتی غیر تکثیری

در این نوع رتینوپاتی عروق پشت شبکیه گشاد می شود و در دیواره آن ها فضا های اضافی به وجود می آید. رتینوپاتی غیر تکثیری به سه مرحله تقسیم می شود: خفیف، متوسط و شدید. اگر چه در این مرحله رتینوپاتی سبب از بین رفتن بینایی نمی شود، اما به دلیل از بین رفتن لایه محافظ عروق، مایعات و مواد می تواند از مویرگ ها خارج شود و بین مویرگ ها و شبکیه قرار بگیرد. اگر این پیشامد در مویرگ های اطراف لکه ی زرد روی بدهد و مایعات و مواد در این محل انباشته شود، سبب ورم لکه ی زرد می شود که ممکن است اختلال بینایی و یا حتی نابینایی را به وجود آورد. اگر چه رتینوپاتی غیر تکثیری به درمان خاص غیر از کنترل قند خون نیاز ندارد اما باید ورم لکه ی زرد درمان شود. خوشبختانه درمان های بسیار مؤثری برای جلوگیری از پیشرفت و یا حتی بازیابی دوباره بینایی وجود دارد. در این نوع رتینوپاتی کنترل قند خون باید به صورت دقیق با نوار قند خون کلورچک صورت گیرد تا سطح بیماری افزایش پیدا نکند.

رتینوپاتی تکثیری

با گذشت زمان برخی بیماران، رتینوپاتی غیر تکثیری به تکثیری تبدیل می شود. در این حالت عروق خونی بسیار صدمه دیده و حتی مسدود شده اند. در پاسخ به این انسداد، عروق جدید روی شبکیه به وجود می آید. این عروق بسیار ضعیف و شکننده است و می تواند به خون ریزی شبکیه و از بین رفتن بینایی منجر شود. به دنبال این خونریزی ها، بافت های همبند جدید روی شبکیه و داخل فضای زجاجیه به وجود می آید که جمع شدن این بافت ها، سبب کنده شدن شبکیه می شود که به آن دکلمان شبکیه می گویند. هنگامی که شما متوجه اختلال بینایی می شوید، شبکیه ی شما صدمه ی جدی دیده است. بیش تر بیماران با رتینوپاتی غیر تکثیری هیچ اختلال بینایی ندارند. حتی مبتلایان به رتینوپاتی تکثیری در بیشتر مواقع شکایتی ندارند. هنگامی که بیمار از اختلال بینایی شکایت می کند برای درمان او بسیار دیر شده است. بنابراین باید چشمان شما به طور منظم توسط چشم پزشک متخصص معاینه شود.

همیشه سلامت باشید. به شما پیشنهاد می کنیم مقاله راز داشتن تغذیه ی متعادل در دیابت چیست را مطالعه کنید تا در مورد تغذیه افرادی دیابتی اطلاعات مفیدی کسب کنید.