انسان‌ها برای زنده ماندن به عوامل مختلفی نیازمند هستند به طوریکه نبود هر یک از آن‌ها، زندگی را برای فرد به لحظات سخت تبدیل می کنند. یکی از مهم‌ترین عوامل و نیازها برای زنده ماندن، نیاز به اکسیژن و تنفس است. در میان اعضای بدن، ریه و شش‌ها وظیفه جذب اکسیژن و دفع دی اکسیدکربن را برعهده دارند. تصور کنید که دلایل مختلفی چون آلودگی هوا، گرد وغبار، گازهای سمی و… به دستگاه تنفسی انسان آسیب برساند، آنگاه حتی با وجود اکسیژن نیز تنفس کردن کاری دشوار خواهد شد.
خوشبختانه پیشرفت علم و تکنولوژی در همه عرصه‌ها از جمله عرصه پزشکی، درمان برخی از بیماری‌ها را به کمک ابزار جدید درمانی، بهبود بخشیده است. بد نیست بدانید که بسیاری از بیماران تنفسی توانایی خوردن دارو را ندارند و تنها از طریق استنشاق باید داروهای مورد نیاز را مصرف کنند. نبولایزر یک ابزار درمانی مهم در علم پزشکی برای بیماران تنفسی است.
آشنایی با نبولایزر
هر ساله افراد بسیاری به بیماری‌های مزمن تنفسی مانند آسم، برونشیت، آمفیزم و… مبتلا می شوند و باعث محدود شدن فعالیت‌های شخص و محدود شدن زندگی وی می گردند. شرط بهبود حال افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی، رساندن داروها به بخش‌های آسیب دیده است. در برخی از بیماری‌های تنفسی مانند برونشیت، تزریق دارو، آنچنان که باید، حال فرد بیمار را بهبود نمی بخشد. اما رساندن دارو به بخش آسیب دیده دستگاه تنفسی می تواند تاثیر بیشتری بر بهبود حال وی داشته باشد. نبولایزر دستگاهی است که با مکانیزم خاصی که دارد، داروها را مستقیم به قسمت‌های آسیب دیده می رساند. سوال اینجاست که دستگاه فوق، چگونه این کار را انجام می دهد؟
در پاسخ به سوال مطرح شده باید گفت که، نبولایزر داروها را از طریق استنشاق به بخش‌های آسیب دیده سیستم تنفسی می رساند. این دستگاه، داروها را ابتدا از حالت مایع به بخار تبدیل کرده و سپس آن را به دستگاه تنفسی ارسال می کند. یکی از ویژگی‌های مثبت این دستگاه، جلوگیری از جذب شدن مواد دارویی توسط سایر بافت‌های بدن است، مواد دارویی توسط ریه جذب شده و همین عامل باعث بهبودی سریعتر در سیستم تنفسی فرد می گردد.
- اجزای دستگاه نبولایزر
دستگاه نبولایزر متشکل از کمپرسور هوا، محفظه برای داروهای حل شده، لوله متصل‌کننده کمپرسور هوا به محفظه هوا و ماسک.
نبولایزر و انواع مختلف آن
دستگاه نبولایزر در سه نوع مختلف پنوماتیک، اولتراسونیک و مشکمپ وجود دارد.
- پنوماتیک
عملکرد دستگاه نبولایزر در نوع پنوماتیک آن به اینگونه است که ابتدا آب توسط فشار هوا به ذرات بسیار کوچک تبدیل می گردد. این ذرات که تشکیل شده از آب و اکسیژن بوده، با ایجاد فشار بسیار زیادی از قسمت فوقانی یک لوله بسیار باریک عبور کرده و سپس داروهای حل شده از لوله بالا می آیند و در نهایت از بخش انتهایی دستگاه به شخص بیمار می رسد.
- اولتراسونیک
گاهی اوقات، لازم است تا ذرات دارو در حدود نیم تا دو میکرون کوچک شوند تا بر قسمت‌های مشخصی مانند آلوئول‌ها موثر واقع شوند. در چنین مواقعی از نبولایزر اولتراسونیک استفاده می گردد.
- مشکمپ
در این نوع، از یک صفحه با حفره‌های بسیار کوچک به منظور نبولایز کردن مواد دارویی استفاده گردیده است. ویژگی نبولایزر مشکمپ این است که با باتری کار کرده و قابل حمل است. لذا بیماران می توانند در هر زمان و مکانی همراه خود داشته باشند.
مزایا و معایب نبولایزر
نبولایزر، مانند هر دستگاه دیگری از مزایا و معایبی برخوردار است که در این بخش تنها به سه مورد از آن‌ها اشاره خواهد شد.
- مزایا نبولایزر
- برای افراد سالمند که استفاده از اسپری برایشان دشوار بوده، استفاده از نبولایزر به مراتب آسانتر است.
- استفاده از این دستگاه برای کودکان مفیدتر است.
- برای بعضی از بیماری‌های تنفسی مانند آسم، احتیاج به نفس کشیدن عمیق به هنگام استفاده از نبولایزر نیست.
- معایب نبولایزر
- حمل ونقل آسان ندارند.
- بعضا به انرژی و منبع برق احتیاج دارند.
- اگر نبولایزر بخوبی نظافت نشود، امکان منتقل شدن میکروب‌ها و ایجاد عفونت زیاد است.